مدرسه دولتی فقط یک تابلو باقی مانده
بارها این پرسش مطرح شده که چرا مدیران مدارس دولتی بهرغم بخشنامههای قاطع وزارت آموزش و پرورش درخصوص منع اخذ وجه از دانش آموزان، بازهم تحت عناوین گوناگون از دانشآموزان و خانوادههای آنها پول میگیرند؟ یک مادر کارمند که در جست وجوی مدرسه خوب برای دو فرزند دبستانی خود به چندین مدرسه دولتی و غیردولتی مراجعه کرده، در پاسخ به اینکه چرا فرزندانش را در مدرسه دولتی سرکوچه ثبتنام نمیکند، میگوید: از مدرسه دولتی فقط یک تابلو باقی مانده است. درطول سال مرتب پول میگیرند. تعداد دانش آموز در کلاسها 35 نفر است. به اعتراضات پدر و مادرها رسیدگی نمیشود... در بسیاری از مدارس دولتی، مدیران تحت عنوان فوقبرنامه، مصوبه انجمن، حقالزحمه دبیر ورزش، هزینه کاغذ و پلی کپی، هزینه اردو و ... از دانش آموزان پول میگیرند. استدلال مدیران این است: برای هزینههای جاری مدرسه دولتی، پول کافی در اختیار ندارند و چارهای ندارند جز اینکه دست به دامن اولیا شوند. ریشه این مشکل در پرداخت نشدن کامل و سر وقت سرانه دانشآموزی مدارس است. البته هرسال در قانون بودجه مبلغی به عنوان سرانه دانشآموزی تصویب میشود و این مبلغ سال به سال روی کاغذ افزایش مییابد، اما در عمل فشار بر اولیای دانش آموزان برای پرداخت پول ادامه دارد. سرانه دانشآموزی مبلغی است که بابت هزینههای جاری مدرسه مانند هزینه آب، برق ،تلفن ، کاغذ، گچ، ماژیک، اردوهای دانشآموزی و برخی فعالیتهای فوق برنامه در اختیار مدرسه قرار میگیرد. مقدار سرانه دانش آموزی در بودجه 89 مبلغ 24هزارتومان بود. وزیر آموزش و پرورش به خبرگزاری فارس گفت: در بودجه امسال آموزش و پرورش سرانه دانشآموزی 15 درصد رشد داشته است. سال پیش ایرنا از قول معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش گزارش داد که سرانه هر دانشآموز درسال تحصیلی91-90 ، 28هزار و900 تومان اس
مدرسه دولتی فقط یک تابلو باقی مانده
بارها این پرسش مطرح شده که چرا مدیران مدارس دولتی بهرغم بخشنامههای قاطع وزارت آموزش و پرورش درخصوص منع اخذ وجه از دانش آموزان، بازهم تحت عناوین گوناگون از دانشآموزان و خانوادههای آنها پول میگیرند؟ یک مادر کارمند که در جست وجوی مدرسه خوب برای دو فرزند دبستانی خود به چندین مدرسه دولتی و غیردولتی مراجعه کرده، در پاسخ به اینکه چرا فرزندانش را در مدرسه دولتی سرکوچه ثبتنام نمیکند، میگوید: از مدرسه دولتی فقط یک تابلو باقی مانده است. درطول سال مرتب پول میگیرند. تعداد دانش آموز در کلاسها 35 نفر است. به اعتراضات پدر و مادرها رسیدگی نمیشود... در بسیاری از مدارس دولتی، مدیران تحت عنوان فوقبرنامه، مصوبه انجمن، حقالزحمه دبیر ورزش، هزینه کاغذ و پلی کپی، هزینه اردو و ... از دانش آموزان پول میگیرند. استدلال مدیران این است: برای هزینههای جاری مدرسه دولتی، پول کافی در اختیار ندارند و چارهای ندارند جز اینکه دست به دامن اولیا شوند. ریشه این مشکل در پرداخت نشدن کامل و سر وقت سرانه دانشآموزی مدارس است. البته هرسال در قانون بودجه مبلغی به عنوان سرانه دانشآموزی تصویب میشود و این مبلغ سال به سال روی کاغذ افزایش مییابد، اما در عمل فشار بر اولیای دانش آموزان برای پرداخت پول ادامه دارد. سرانه دانشآموزی مبلغی است که بابت هزینههای جاری مدرسه مانند هزینه آب، برق ،تلفن ، کاغذ، گچ، ماژیک، اردوهای دانشآموزی و برخی فعالیتهای فوق برنامه در اختیار مدرسه قرار میگیرد. مقدار سرانه دانش آموزی در بودجه 89 مبلغ 24هزارتومان بود. وزیر آموزش و پرورش به خبرگزاری فارس گفت: در بودجه امسال آموزش و پرورش سرانه دانشآموزی 15 درصد رشد داشته است. سال پیش ایرنا از قول معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش گزارش داد که سرانه هر دانشآموز درسال تحصیلی91-90 ، 28هزار و900 تومان است. در برخی منابع هم مبلغ سرانه سال گذشته 27 یا 28 هزار تومان ذکر شده است. با افزایش پانزده درصدی امسال ، مبلغ سرانه دانشآموزی به بالای30 هزار تومان میرسد. معنای این عدد این است که مثلا مدرسهای با 300 دانشآموز در طول سال تحصیلی بایدبیش از 9 میلیون تومان برای هزینههای جاری از اداره آموزش و پرورش دریافت کند. اما واقعیت در مدارس چیز دیگری را نشان میدهد. پرداخت سرانه مطابق زمان بندی مشخصی صورت نمیگیرد. بهعنوان نمونه در سال86 سرانهای به مدارس پرداخت نشد. آقای حاجی بابایی در اولین سال وزارت خود وعده داد که کل مبلغ سرانه را هر سال تابستان و قبل از شروع سال تحصیلی به حساب مدارس واریز میکند. البته این اتفاق رخ نداد و در سه سال گذشته سرانه برخی از مدارس با تاخیر 6 ماهه پرداخت شد. مدیران با تجربه مدارس میگویند: روی سرانه اصلا نمیشود حساب کرد. علاوه بر این ، مبلغی که به عنوان سرانه پرداخت میشود بسیار کمتر از مبلغ مصوب مجلس است. ظاهرا بهانه این است که مدارس وضعیت یکسانی ندارند و مثلا به هنرستانها و مدارس روستایی کم جمعیت باید مبلغی بیشتر از میانگین پرداخت شود. اما واقعیت این است که در بسیاری از مدارس بین 5 تا 20 درصد سرانه مصوب آن هم با تاخیر پرداخت میشود. ادارات آموزش و پرورش هرجا با کمبود اعتبار روبه رو میشوند پول سرانه را هزینه میکنندو در پرداخت سرانه هیچ قاعده ای رعایت نمیشود. عدم اطمینان به پرداخت سرانه و مبلغ ناچیز آن باعث میشود که مدیر مدرسه برای هزینههای جاری دست به دامن انجمن اولیا و مربیان شود و با توجه به اینکه اخذ پول تحت عنوان شهریه ممنوع است، به بهانههای دیگر مانند فوقبرنامه از دانشآموزان پول بگیرد. عنوان قانونی این پولها شهریه نیست. بنابراین اینکه مقامات آموزش و پرورش مرتبا میگویند از دانشآموزان مدارس دولتی شهریه دریافت نمیشود کاملا درست است. عنوان پولهایی که از اولیای دانشآموزان میگیرند کمکهای داوطلبانه و خودجوش با تصویب انجمن اولیا و مربیان است ! مدرسه دولتی و تحصیلات رایگان سالهاست که مفهوم خود را نزد خانوادهها از دست داده است. در حالی که رسالت انجمن اولیا و مربیان تامین مشارکت همه جانبه اولیا در اداره مدرسه و به نظر بیشتر والدین ، انجمن بازوی اجرای مدیر مدرسه و کار اصلی آن پول گرفتن از والدین دانشآموزان است. در مدارس دولتی شهرهای بزرگ در طول سال تحصیلی مبلغی بین یکصد هزار تا یک میلیون تومان از اولیا تحت عناوین مختلف پول میگیرند و البته اخذ پول تاثیری در بهبود کیفیت آموزشی مدارس ندارد. خانوادهها وقتی تاکید مقامات آموزش و پرورش بر ممنوعیت اخذ وجه را از رسانهها میشنوند و در عمل در طول سال از آنها پول گرفته میشود برای آنها علامت سوال ایجاد میشود. البته وزیر وعده داده که امسال در سیستم توزیع سرانه تغییراتی میدهد. وزیر نوع تغییرات را نگفته است، اما مدیران مدارس میگویند که تنها یک راه وجود دارد : مبلغ سرانه مصوب مجلس قبل از شروع سال تحصیلی به حساب مدارس واریز شود. برای جلوگیری از تخلف مدیران کل و روسای آموزش و پرورش، وزیر آموزش و پرورش طی بخشنامه ای مبلغ و نحوه پرداخت سرانه را با ذکر جزئیات و تفاوتها به استانها ابلاغ کند و رونوشت آن را به مدارس بفرستد. علاوه بر آن از طریق رسانهها به خانوادهها اطلاع رسانی شود و سیستم نظارتی وزارتخانه بهطور دقیق اجرای این دستورالعمل را پیگیری و با مدیران متخلف برخورد کند.
*کارشناس آموزش و پرورش
آرمان -13 شهریور 91