گاهی به سوء مدیریت‌ها

نگاهی به سوء مدیریت‌ها نویسنده : هوشنگ پورخزائی

مدیریت همواره یکی از پرچالش ترین مشاغلی است که بشر تاکنون به آن پرداخته است. شاید به جرأت بتوان گفت که در میان فعالیت‌های اجتماعی هیچ فعالیتی به اهمیت مدیریت نمی‌باشد. به این دلیل که وظیفه اصلی و اساسی تمام مدیران در تمام سطوح و در کلیه موسسات و سازمانها عبارتست از طراحی، حفظ و نگهداری محیطی که در آن افراد بتوانند بصورت گروه‌های کاری به هدفها و مأموریتهای از پیش تعیین شده با حداقل هزینه و حداکثر کارائی دست یابند. اگر بخواهیم تعریفی مختصر و گذرا از مدیریت ارائه نمائیم باید گفت که مدیریت یعنی، فرایند برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت، کنترل و ارزشیابی عملیات زیر مجموعه به منظور دستیابی به یک هماهنگی مطلوب میان منابع انسانی و منابع مادی که در نیل به هدف‌ها به طور کارا و اثربخش مورد نیاز می‌باشد.

نگاهی به سوء مدیریت‌ها نویسنده : هوشنگ پورخزائی

مدیریت همواره یکی از پرچالش ترین مشاغلی است که بشر تاکنون به آن پرداخته است. شاید به جرأت بتوان گفت که در میان فعالیت‌های اجتماعی هیچ فعالیتی به اهمیت مدیریت نمی‌باشد. به این دلیل که وظیفه اصلی و اساسی تمام مدیران در تمام سطوح و در کلیه موسسات و سازمانها عبارتست از طراحی، حفظ و نگهداری محیطی که در آن افراد بتوانند بصورت گروه‌های کاری به هدفها و مأموریتهای از پیش تعیین شده با حداقل هزینه و حداکثر کارائی دست یابند. اگر بخواهیم تعریفی مختصر و گذرا از مدیریت ارائه نمائیم باید گفت که مدیریت یعنی، فرایند برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت، کنترل و ارزشیابی عملیات زیر مجموعه به منظور دستیابی به یک هماهنگی مطلوب میان منابع انسانی و منابع مادی که در نیل به هدف‌ها به طور کارا و اثربخش مورد نیاز می‌باشد. مدیریت یک دانش است ولی کاربرد صحیح و مطلوب آن در موقعیت‌های متفاوت یک هنر یا فن است. به عبارت دیگر تنها انباشتن اطلاعات مربوط به سازمان و شناخت رفتار کارکنان و روشهای هماهنگ کردن منابع هدف نهائی یک مدیر نمی‌باشد، بلکه تشخیص زمان و مکان درست کاربرد این اصول، به طوریکه بالاترین بهره وری همراه با بیشترین رضایت کارکنان را بدنبال داشته باشد، هنرمندی است، که وجه تمایز مدیر لایق و موفق را از مدیر نالایق و ناموفق نشان می‌دهد. به طور مثال هر گاه سه عنصر طبیعت، سرمایه ونیروی کار که از مهمترین عوامل تولید هستند در اختیار یک مدیر لایق و کارآمد قرار گرفته‌اند تبدیل به نتایج و آثار عظیم و ارزشمندی شده‌اند. مدیر لایق همچون اکسیری است که می‌تواند مس سایر عوامل تولید را به طلای ناب بهره‌وری مبدل سازد و بالعکس مدیر نالایق غیر از بهم ریختن کارها و به هدر دادن سرمایه‌های انسانی و مادی، کاری نخواهد کرد. از بارزترین ویژگیهای قابل ذکر در یک مدیر موفق می‌توان به تعهد، مسئولت پذیری، سخت کوشی، منش و شخصیت، داشتن عقاید مثبت، فعالیت بیش از حد وظیفه، انجام درست وظائف، تلاش درافزایش دانش و مهارت‌های نوین مدیریتی، پاکدامنی و استقامت اشاره نمود. در مقابل نیز، مهمترین شاخص‌های مدیران نا موفق، بی‌برنامگی، فقدان استقامت، خودخواهی، طمع ورزی، لذت طلبی مقطعی، دنبال راههای آسان بودن، نداشتن اعتقاد راسخ، عدم درک قوانین و مقررات، درس نگرفتن از اشتباهات گذشته، عدم تشخیص فرصت‌ها، ترس و تردید، دلیل تراشی، نداشتن نظم در زندگی، عزت نفس پائین، استفاده نابجا از هوش و توان فردی، عدم استفاده از دانش و مهارت‌های نوین مدیریتی می‌باشند. بنابراین مدیران افرادی هستند که می‌بایستی هم دارای ویژگی‌های ذاتی خاصی باشند و هم علم و تکنیک به روز شده ای را بکار گیرند. چنانچه روند‌ها نشان می‌دهند در سال 2020 میلادی هر هفتاد روز حجم دانش بشری دو برابر می‌شود. این مطلب نشان دهنده سرعت کهنه شدن مطالب علمی‌در سال‌های پیش رو می‌باشد. مدیریت نیز مثل هر پدیده دیگر اجتماعی در مسیر تحولات بزرگ جهانی قرار گرفته است. امروزه ماهیت و حجم تحولات بگونه ای است که نگاه چند بعدی و عمیق را به مسائل اجتناب ناپذیر کرده و انسان را در جستجوی راه‌حل‌های عمیق تر و فراگیرتر از همیشه ترغیب نموده است. تردیدی وجود ندارد که مدیریت نوین یکی از عواملی است که به همراه سایر عوامل باعث شد تا بشر در آغاز قرن بیستم میلادی پا به عرصه نوینی از زندگی و تمدن بگذارد و در طول فقط یکصد سال تحولاتی را پدید آورد که بزرگی و شدت آن از مجموع دستاوردهای بشر تا قبل از قرن بیستم بیش تر باشد. بی شک این مدیریت نوین علمی‌بود که بستر مناسب و لازم را برای حرکت فوق‌العاده سریع قطار تمدن بشری ایجاد کرد و بدون آن، رسیدن به این جایگاهی که اکنون در آن ایستاده‌ایم هرگز میسر نبود. اگر امروز کشورهائی نظیر ژاپن، چین، آلمان، برزیل و ترکیه در صحنه رقابت‌های اقتصادی، و به تبع آن در عرصه سیاسی، نقش مهم و اساسی را بازی می‌کنند بدان روست که تحول مدیریت نوین را با تمام وجود باور کرده و آنرا در تمامی اجزای پیکره سازمان‌ها و جامعه خود تزریق نموده‌اند و بر خلاف آن، یکی از عوامل مهم ضعف و عقب ماندگی کشورهای موسوم به جهان سوم نیز به وضعیت نابسامان و سوء مدیریتها در اینگونه جوامع مربوط می‌شود. در واقع مدیران پیروزمند آینده، گروهی هستند که همواره گوش به زنگ تحولات نوین مدیریتی بوده، و خود و زیر مجموعه شان را برای رویاروئی با چالش‌های فردا آماده می‌کنند، بعبارت دیگر در دنیای امروز، یک مدیر باید در جریان آخرین تحقیقات مدیریت و پیشرفت‌های حاصل شده در زمینه علوم و تکنولوژی که بر فرایند مدیریت تأثیر می‌گذارد باشد و در عین حال که خود را مجهز به علوم و فنون مربوط به مدیریت می‌نماید، باید روانشناس، جامعه شناس و خلاصه فردی بصیر و آگاه و دارای قدرت تجزیه و تحلیل نسبت به اوضاع کشور و جهان بوده تا بتواند در جریان برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری و هدایت سازمان، به بهترین راه‌حل‌های ممکن جهت حل مسائل و رفع موانع و رسیدن سریعتر و کارآتر به هدفها دست پیدا کند. البته این نکته را نیز باید یادآور شد که نمی‌توان نتایج تمام تحقیقات به عمل آمده در زمینه مدیریت را به دلائل متعدد بدون پالایش لازم در کشور اسلامی مان بکار گرفت. از جمله اینکه انسان غربی بگونه‌ای می‌اندیشد و رفتار می‌کند و آن چنان نگرشی به جهان و ماوراء جهان دارد که با انسان اسلامی به میزان قابل توجهی متفاوت است. لذا اساتید محترم ایرانی میبایستی ره آوردهای علوم انسانی کشورهای دیگر را به خصوص کشورهای غربی که در تحقیقات مدیریت و تکنولوژی پیشرفته و پیشتازند، پالایش و تا حد امکان با الگوهای ارزشی و اخلاقی و شرائط فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه تطبیق داده و آنگاه برای پرورش مدیران لایق و کارآمد بهره برداری نمایند . زیراکه مدیران مهمترین عامل رشد و یا نابودی زیر مجموعه خود می‌باشند. حضرت علی (ع) می‌فرمایند، مدیر چون میخ وسط آسیاب است. باید ساکن و استوار باشد تا تشکیلات به درستی حول آن محور طی طریق کند. مدیر، روند حرکت از وضع موجود بسوی وضعیت مطلوب را هدایت می‌کند و در هر لحظه، برای ایجاد آینده‌ای بهتر در تکاپوست. گذشته با تمام اهمیت و آموختنی‌هایش و با تمام تأثیری که می‌تواند بر آینده داشته باشد، اتفاق افتاده است و هیچ نیروی بشری نمی‌تواند آنرا دوباره به گونه‌ای متفاوت بیافریند، ولی آینده در راه است و قسمت مهمی‌از آن به آنچه که امروز می‌گذرد مربوط است. ما باید سهم فرزندان این سرزمین را از آینده جهان معلوم کنیم و برای این منظور به عزمی ملی نیاز داریم. عزم جامعه را مجموعه مدیریت کشور هدایت می‌کند، لذا مسئله مدیریت مهمترین مولفه ای است که باید برای رشد و تعالی فرهنگی، اقتصادی، صنعتی و سیاسی جامعه مورد توجه قرار گیرد. امروزه کارگزاران، مدیران، اندیشمندان نظام مقدس جمهوری اسلامی برای سربلندی اسلام و رویاروئی با استکبار جهانی باید به شیوه‌های دیگری به مسائل نگاه کرده و امروز را تداوم دیروز ندانسته و برای فردائی سر افراز غیر از دیروز و امروز با توانمندی و خلاقیتی که خداوند متعال در ما به ودیعه نهاده طرحی نو دراندازند. پس گروهی که دست بکار شده و سازمان و کشورشان را برای رویاروئی با چالش‌های فردا آماده می‌کنند، رهبران پیروزمند آینده هستند. اما کسانیکه دست روی دست بگذارند و به انتظار گرم شدن تنور دگرگونی‌ها بنشینند، به احتمال زیاد برای همیشه از پیشتازان عقب خواهند ماند. و اما کلام آخر، در پنج ویژه نامه هفته‌های اخیر کوشش شد تا با استعانت از الطاف الهی و استفاده از منابع علمی اندیشمندان هر موضوع که بر خود لازم دانسته دورا دور در مقابلشان سر تعظیم فرود آورم و بر روی دست تک تکشان بوسه زنم، و همچنین تجربیات میدانی حقیر، مطالبی در رابطه با مهمترین مصیبت‌ها ی ممکن کشور، در چارچوب یک تحقیق کتابخانه ای جمع آوری و در قالب یکسری مقالات، تحت عنوان کلی مصائب ما و با پرداختن به مباحثی چون 1- مواد مخدر و اعتیاد 2- فقر و نداری 3- بیکاری جوانان 4- فساد اجتماعی اعم از فساد اقتصادی و اداری و بالاخره مورد آخر، سوء مدیریت‌ها با شما خوانندگان محترم در میان بگذاریم. پنج گانه ای که از نگاه اینجانب در صورت بی توجهی و یا کم توجهی ما به معنی کلیه آحاد ملت اعم از مسئولان، کارشناسان، صاحب نظران، جامعه شناسان، اساتید معظم دانشگاهی، روحانیون محترم و عموم مردم شریف نسبت به پیشرفت اینگونه کجروی‌های اجتماعی، که هر یک به تنهائی قادرخواهند بود پیامدهای غیر قابل کنترلی در سطح جامعه و همچنین خسارت‌های جبران ناپذیری را بر پیکره نظام و میهن عزیزمان ایران بر جا ی بگذارند. خداوند متعال در قران کریم تاکید می‌فرماید در وضع هیچ قومی دگرگونی ایجاد نمی‌کند مگر آنکه در وضع خودشان تغییر ایجاد کنند. پس به امید روزی که به همت خودمان شاهد کشوری به دور از مصائب خود ساخته باشیم و شرمنده شهدائی که در تمام ادوار گذشته به خاطر امنیت و اعتلای سرزمین همیشه سربلند ایران جان با ارزششان را فدا نمودند نگردیم. خدایا چنان کن سرانجام کار تو خشنود باشی و ما رستگار. مردم سالاری -11 آبان    91