نقش معلم در مکتب ایده آلیسم

بازدید : مرتبه

تاریخ : پنجشنبه بیست و دوم خرداد 1393

 

 

نقش معلم در مکتب ایده آلیسم 

 

محمدتقی سبزواری*          روزنامه آرمان - 93/3/22

 

^{ایده ‏آلیسم یکی از قدیمی‌ترین مکاتب فلسفی است و تاریخ آن به سقراط و شاگرد وی افلاطون، در یونان باستان برمی‏گردد. ایده به معنای ذهن، تصور و پندار است. ایده‏آلیسم معتقد است که ارزش‌های معنوی بر ارزش‌های مادی مقدم است. ایده آلیست‌ها اعتقاد دارند که راه نجات بشر، پرهیز و دوری از واقعیت‌های مادی و نزدیکی به ارزش‌های اصیل واقعی است. اخلاقیات و معنویات اصیل تنها در عالم ذهن وجود دارد و انسان باید سعی کند تا بدان دست یابد. از ایده آلیسم با نام آرمان گرایی نیز یاد می‌شود. هدف تعلیم و تربیت در این مکتب، تحقق ذات و اخلاق حسنه بشری است. آموزش و پرورش از نظر ایده‏آلیست‌ها دارای ارزش خاصی است. آموزش و پرورش مکانی است برای تربیت انسان‌هایی که به حقیقت دست می‌یابند. سقراط بر این باور بود که پرورش انسان‌هایی با اخلاق متعالی و رفتاری عقلانی از اهداف آموزش و پرورش است. ایده‏آلیسم معتقد است که آموزش و پرورش وسیله‌ای برای ترغیب دانش آموزان به حقیقت یابی است. در مکتب ایده‏آلیسم، آموزش و پرورش فرآیند شکوفایی و رشد حقایق بالقوه در نهاد آدمی است. دانش آموز باید تشویق شود تا به این حقایق دست یابد از این مکتب معتقد است که فرآیند تعلیم و تربیت، یادگیری نیست بلکه، به یاد آوردن واقعیت‌های اصیلی است که در ذهن و نهاد آدمی وجود دارد. در این مکتب انسان خوب و فرهیخته بر انسان با معلومات و دانش فراوان ارجحیت دارد. آموزش و پرورش ایده‏آلیستی، دانش آموز محوری است. شیوه تربیتی این مکتب بدین صورت است که انسان‌ها شخصاً به حقایق هستی دست یابند و انسان به صورت خود محصلی، مراتب رشد و تکامل ذهن را طی کند. گرچه دانش آموزان باید با میل و رغبت، به حقایق ذهنی دست یابند ولی معتقدند که دست یابی به این حقایق، به سادگی امکان پذیر نیست. ظواهر مادی و ناتوانی‌های فردی ممکن است مانع بروز رغبت در دانش آموز شده و سد راه موفقیت وی شوند. در چنین مواقعی برای ایجاد شوق و انگیزه؛ از معلم به‌عنوان الگویی بالغ و دارای ارزش‌های فرهنگی و معنوی باید استفاده کرد. الگو سازی یکی از شیوه‌هایی است که ایده‏آلیست‌ها در تعلیم و تربیت از آن استفاده می‌کنند. معلم نقش الگویی را در این فرآیند طی می‌کند. معلم الگوی کامل از والاترین ارزش‌های معنوی است. معلم باید اسوه اخلاقی و فرهنگی و از نظر عقلی و اخلاقی برتر و سرمشق دانش آموزان باشد. وظیفه معلم هدایت دانش آموز به سوی حقایق است. در این مکتب، دانش آموز و معلم در یک تشکیلات منظم به نام مدرسه، امور پرورشی را پی می‌گیرند. مدرسه بزرگترین نگهبان میراث فرهنگی و عقلی اجتماع محسوب می‌شود. با این وجود، مدرسه تنها مسئول ارزش‌ها نیست بلکه، همه مردم یعنی اجتماع بشری نیز این مسئولیت را برعهده دارد. مدرسه باید با برنامه‌ریزی و با تعمد، دانش آموزان را برای آینده تربیت کند و موجبات ترقی روحانی آنها را در پایه‌های تحصیلی بعدی، فراهم کند. دانش آموزان پایه‌های بالاتر باید شناخت شان نسبت به حقایق هستی بیشتر شده و بتوانند در مراحل بعدی، پیچیدگی‌ها و ظرافت‌های خاص دروس را بهتر درک کنند. ایده‏آلیست‌ها ویژگی‌های متعددی را برای معلم بر می‌شمارند. معلم باید دیدگاهی فرهنگی و روحانی داشته باشد و در رشته خود متخصص باشد. معلم باید از روح و ذهن متعالی برخوردار بوده و در همین راستا، شاگردان را یاری کند. ترغیب به یادگیری و اهمیت دادن به شخصیت شاگردان از دیگر ویژگی‌های معلم است.}

^{* عضو کانون صنفی معلمان شیراز}

^{http://www.nmadrseh.blogfa.com/}