کلاف سردرگم آموزش‌وپرورش

کلاف سردرگم آموزش‌وپرورش 

 

غلامعباس توسلی* 

 

بدون‌شک آموزش‌وپرورش و تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان امروز و آینده‌سازان فردای جامعه از جمله مهمترین اهداف دولت‌ها در راستای اجرای برنامه‌های توسعه است. به عبارت دیگر، در سده‌ها و دهه‌های اخیر و همزمان با رشد و توسعه جوامع، تلاش برای آموزش شهروندان به ویژه کودکان به یکی از مهمترین اهداف دولت‌ها تبدیل شد. بر همین اساس، دولتمردان و برنامه‌ریزان اجتماعی در هر جامعه، با تنظیم راهبردها و استراتژی‌های نوین برای ایجاد موثرترین سیستم‌های آموزشی سعی داشتند تا گوی رقابت را از یکدیگر بربایند. در ایران نیز سیستم آموزش‌وپرورش از ابتدای شکل‌گیری تا به حال تغییرات بسیاری را پشت سر گذاشته است. تغییر مکتبخانه‌های قدیم به مدرسه‌های امروزی، تغییر محتوای کتب درسی و مقاطع تحصیلی از عمده‌ترین تغییرات نظام آموزش‌وپرورش در کشور بود چنانچه، در چند سال اخیر، نظام آموزشی ما با تغییر گسترده‌ای در سیستم آموزشی و به دنبال آن تغییر محتوای درسی داشت؛ تغییری که در چند دهه گذشته بی‌سابقه بود و خانواده‌ها، دانش‌آموزان و حتی کارکنان آموزش‌وپرورش را در مواردی متحیر کرد. با وجود آنکه اطلاع دقیقی از دلایل اعمال تغییرات در نظام آموزش‌وپرورش در دسترس متخصصان و کارشناسان نیست، مسئولان وزارت آموزش‌وپرورش وقت، هماهنگی کتب و محتوای درسی با دنیای امروز را مهمترین انگیزه خود در این رابطه اعلام کرده‌اند. شاید اظهارنظر و نتیجه‌گیری در مورد تغییرات صورت گرفته در شرایط فعلی شتاب‌زده و برای این کار نیاز به زمان بیشتری باشد اما، تجربیات چندین ساله نظام آموزش‌وپرورش در کشور حاکی از این است که بنیاد‌های آموزش در کشور به ویژه در مدارس با چالش‌هایی  روبه‌رو است. به بیانی دیگر، فقدان زیرساخت‌های آموزشی لازم در کشور و تاکید بر آموزش حافظه محور و دوری و غفلت از آموزش‌های مبتنی بر یادگیری اصولی و ایجاد تفکری انتقاد، در نهایت نسل‌هایی را به بار آورده است که از کمترین اصول و مهارت‌های اجتماعی که لازمه زندگی اجتماعی است آگاهی ندارند. ناآگاهی نسبت به مسائلی که باید در مدرسه و از سوی معلمان آموزش داده می‌شد، در نهایت بار سنگینی را بر دوش جامعه گذاشت. باری که به شکل گیری بسیاری از آسیب‌های اجتماعی در میان گروه‌ها و اقشار مختلف دامن زده است و زمینه را برای بروز استعداد‌هاو خلاقیت محدود ساخته است. مبتنی بر شرایط امروز آموزش‌وپرورش، به باور من، تغییر در کتب درسی و محتوای آموزشی تا زمانی که با تحول در رویکرد و نگرش سیستم و مسئولان همراه نباشد در عمل راه به جایی نخواهد برد. تاکید بر بروز خلاقیت‌های دانش‌آموزان، مشارکت دانش آموزان در امر آموزش‌وپرورش و ایجاد زمینه‌های مناسب برای یادگیری مهارت‌های اجتماعی و تعامل با گروه‌های مختلف اجتماعی و از سوی دیگر، آموزش جدی و اصولی مهارت‌های فنی برای پرورش نسلی کارآزموده از جمله برنامه‌هایی است که باید در اولویت مسئولان آموزش‌وپرورش قرار بگیرد. 

* جامعه‌شناس

آرمان - ۳۱ شهریور۹۳