مدرسه ها بازشده، همهمه آغاز شده

حرف اول 

مدرسه ها بازشده، همهمه آغاز شده

نویسنده: رحیم عبادی*

^{بازگشایی مدارس و دانشگاه ها، گشایش دریچه های علم و معرفت، آگاهی و دانایی و بستن درهای جهل و ناآگاهی است. حضور میلیون ها دانش آموز و دانشجو در مدارس و دانشگاه ها بار دیگر نشاط، شادابی، امید و تلاش برای فردای بهتر را در جامعه نوید می دهد و با بازشدن مدرسه ها همهمه ها آغاز می شود. بی شک یکی از دستاوردهای پرافتخار انقلاب اسلامی ایران، دسترسی آسان و گسترده به تحصیل در طول 35سال گذشته بوده است.
     به نحوی که نرخ پوشش افراد واجب التعلیم از 57درصد به 99درصد و دسترسی به آموزش عالی از پنج درصد به 37درصد رسیده است یادش بخیر آن پیرفرزانه که می گفت باید سراسر ایران مدرسه شود و همه اسلحه ها به قلم تبدیل شود. امروز آگاهی، دانایی و دانستن حق زنان و مردان و بلکه همه آحاد جامعه شده است، هرچند برخی از متحجران و نادانان آن را برنمی تابند. از سوی دیگر همزمان با بازگشایی مدارس، همهمه هایی نیز آغاز می شود و آن مطالبات معلمان و فرهنگیان است و این مهم که با آمدن دولت تدبیر و امید با گشایشی مواجه شود اما این، آن چیزی نیست که شایسته دولت فرهیختگان و خردورزان باشد. اما همهمه ها چیست؟ 1- آنچه در سال های گذشته بر آموزش وپرورش این دیار گذشت عموما برمدار شتاب زدگی، تبلیغات رسانه ای و تغییرات ساختاری پرهزینه و غیرضروری و حتی مضر و اقدامات نمایشی بوده است. اما آنچه طی یک سال انجام شده است تلاش برای بازگشت عقلانیت، آرامش و تدبیر در سیاست ها و برنامه ها بوده است که جای تقدیر دارد اما نباید این آرامش با سکون، توقف و ایستایی همراه باشد. تدبیر آن است که سکان آموزش وپرورش از آرامش توام با نشاط و شادابی، تحرک و پویایی و تحول آن هم نه از نوع ساختاری بلکه از حیث محتوا و شیوه ها و نگرش ها برخوردار باشد. بالطبع مرکز ثقل این تحولات که در سازمان پژوهش وبرنامه ریزی و شورایعالی آموزش وپرورش و نهادهای مشابه است متاسفانه همچنان بر پاشنه قبلی می چرخد و این امر موجب انفعال شده و عقب گرد برنامه های آموزش وپرورش را به دنبال داشته است. 2- اهتمام ویژه به معیشت معلمان مطالبه متاخری است که در این دوره گویا به فراموشی سپرده شده است. آیا دست اندرکاران آموزش وپرورش می دانند امروز با وضعیت تورم، گرانی و رکود بر معیشت معلمان چه می گذرد و آنان برای تامین حداقل هزینه های زندگی خود و فرزندانشان چه فشارها و سختی هایی را تحمل می کنند؟ آیا این زیبنده جایگاه معلم در نظام جمهوری اسلامی است؟ 3- منزلت معلمان امری است که هیچ گاه نباید از آن غفلت شود، شالوده اعتبار و سرمایه اجتماعی نهاد آموزش وپرورش معلمان هستند؛ معلمان و فرهنگیان که دانایان ملت و برخوردار از بالاترین مرتبه اجتماعی در گروه های مرجع جامعه هستند باید بر صدر نشینند و کرامت و منزلت آنان پاس داشته شود و این میسر نمی شود مگر از یک سو اهتمام ویژه به معیشت آنان شود و از سوی دیگر حقوق صنفی و اجتماعی آنان به رسمیت شناخته شود. انتظار می رفت همزمان با اقدام شایسته دولت در تدوین و انتشار حقوق شهروندی آموزش وپرورش، منشور حقوق معلمان نیز منتشر می شد تا تفاوت رویکردها و رویه ها مشخص شود و همگان بدانند که در دولت تدبیر و امید معلمان فقط دارای تکلیف نیستند بلکه در مقابل از حقوق صنفی و اجتماعی نیز برخوردارند که آموزش وپرورش علاوه بر به رسمیت شناختن آن، برای تحقق آن نیز تلاش خواهد کرد.4- رییس جمهور روحانی، درآستانه بازگشایی مدارس در سال گذشته انتظارات راهبردی خود را از خانواده بزرگ آموزش وپرورش به درستی و به شیوایی که شایسته شان و شخصیت ایشان بوده است در 10سرفصل بیان کرده اند: از جمله آنها آشناکردن دانش آموزان با حقوق و تکالیفشان، قانونمداری، به رسمیت شناختن حق اعتراض در آموزش وپرورش، توسعه برنامه کتاب و کتابخوانی در برنامه های آموزشی، تحول در برنامه زنگ انشا، ایجاد زنگ گفت وگو در برنامه های درسی، پرسش مهر و ضرورت بازنگری در برنامه های آموزش وپرورش و... . خوب بود آموزش وپرورش گزارشی از اقدامات انجام شده برای فرهنگیان و افکارعمومی جامعه ارایه می کرد تا ایهامات موجود مبنی بر تفاوت خط مشی در آموزش وپرورش با دولت تدبیر و امید برطرف شود. 5- شایسته سالاری از جمله برنامه های دولت در عزل ونصب ها و سپردن مسوولیت ها بوده است. تلاش مدیریت آموزش وپرورش در عزل ونصب ها طی یک سال گذشته حداقل درسطح استان ها قابل قبول است اما متاسفانه این مهم در حوزه ستادی که نقش اساسی در راهبری برنامه ها و مدیریت آموزش وپرورش دارد مورد غفلت گرفته است و این امر موجب شده مدیریت آموزش وپرورش حتی در حل مسایل جاری، مثل بیمه طلایی فرهنگیان ناتوان بماند و البته این به معنای عدم تلاش و دلسوزی مدیران ارشد آموزش وپرورش نیست بلکه آنچه مورد تاکید است عدم توجه به شایسته سالاری است 6- مشارکت معلمان از برنامه های وعده داده شده و از مطالبات سال های طولانی معلمان است. همگان باید بدانیم که شورونشاط در تعلیم وتربیت، تحول در برنامه ها و رویکردهای آموزش وپرورش، ارتقای کیفیت و بهره وری نظام آموزش وپرورش، کارایی و اثربخشی برنامه های آموزش وپرورش در جامعه جدید، جز از طریق جلب مشارکت موثر و نظام یافته و اثربخش معلمان حاصل نمی شود، دوران مدیریت از بالابه پایین، گذشته است. انتظار می رفت مطالبه معلمان مبنی بر تشکیل سازمان صنفی معلمان، دخالت معلمان در انتخاب مدیران، مشارکت معلمان در اداره آموزش وپرورش جدی گرفته شود. این مهم، هم موردتوجه و تاکید وزیر محترم و هم مورد درخواست جناب آقای روحانی بوده است، چرا مدیریت آموزش وپرورش از مشارکت و حضور معلمان درعرصه های تصمیم سازی، تحول و نوآوری استقبال نمی کند؟ 7- استقلال آموزش وپرورش و حفظ هویت تخصصی و حرفه ای این نهاد مهم از مداخلات غیرمرتبط و در عین حال تلاش برای توسعه تعاملات آموزش وپرورش با نهادهای ملی و بین المللی از مطالبات فرهنگیان بوده است. نهاد آموزش وپرورش از یک سو باید از چنبره سیاست های ناموفق و ناکارآمد رها شود و بر هویت صنفی و تخصصی خود، پای فشارد و از سوی دیگر در تعامل با نهادهای حرفه ای و تخصصی درسطح ملی همچون نهاد آموزش عالی، آموزش بهداشت، محیط زیست، نهاد مدیریت و برنامه ریزی کشور و... یا درسطح بین الملل با نهادهای حرفه ای درصدد کسب تجارب جهانی برای بهبود و ارتقای شاخص های توسعه در آموزش وپرورش قدم بردارد. جامعه درحال توسعه، نیازمند آموزش وپرورش توسعه گراست. باید با تلاش مضاعف از بستر توسعه همه جانبه و پایدار که در دولت تدبیر و امید فراهم شده است بهره برد. مدرسه ها باز شده، همهمه آغاز شده، با حضور بچه ها مدرسه زیبا شده. این همهمه ها را و این شورونشاط را پاس داریم.} 
    * عضو هیات علمی فرهنگیان 

شرق - ۲ مهرماه ۹۳