بی نظمی دانش آموزان در کلاس درس‏

          بی  نظمی دانش آموزان در کلاس درس‏

‏ بسیاری از معلمان و حتی مدیـران مـدارس از دانش آموزانی که به اعتقاد آن‌ها شلوغ هستند و رفتارهای ناخواسته و نامناسبی از خود بروز می‌دهند و به این ترتیب نظم و انضباط مدرسه و کلاس درس را دچار اخلال می‌کنند، گله دارند. هر کدام از این افراد واکنش‌های متفاوتی در مقابل این نوع دانش آموزان از خود نشان می‌دهند و تصمیم گیری‌های آنان در این زمینه هم متفاوت است. معمول‌ترین و آشکار‌ترین این تصــمیـم‌گیـری‌ها برای کاهش یا از بین رفــتن بی نظمی، گرفتن تعهد کتبی از دانش آموزان و در صورت تکرار از والدین آنان، تهدید به تنبیه و حتی عملی کردن آن و در نهایت اخراج موقتی از کلاس و مدرسه است. ‏ در زمــینه بی نظــمی دانــش‌آمــوزان در کـلاس درس، معلمان بایــد به سه سوال پاسخ دهند: 1) علل و عوامل بی نظمی دانش آموزان کدام اند؟ 2 ) چگونه می‌توان از بروز و ظهور رفتار‌های نا مناسب دانش‌آموزانی که نظم و انضبــاط را به مخاطره می‌اندازند، پیشگیری کرد؟ 3 ) به هنگام بروز رفتار‌های نامطلوب دانش آموزان، چه باید کرد؟

      بی نظمی دانش آموزان در کلاس درس‏

‏ بسیاری از معلمان و حتی مدیـران مـدارس از دانش آموزانی که به اعتقاد آن‌ها شلوغ هستند و رفتارهای ناخواسته و نامناسبی از خود بروز می‌دهند و به این ترتیب نظم و انضباط مدرسه و کلاس درس را دچار اخلال می‌کنند، گله دارند. هر کدام از این افراد واکنش‌های متفاوتی در مقابل این نوع دانش آموزان از خود نشان می‌دهند و تصمیم گیری‌های آنان در این زمینه هم متفاوت است. معمول‌ترین و آشکار‌ترین این تصــمیـم‌گیـری‌ها برای کاهش یا از بین رفــتن بی نظمی، گرفتن تعهد کتبی از دانش آموزان و در صورت تکرار از والدین آنان، تهدید به تنبیه و حتی عملی کردن آن و در نهایت اخراج موقتی از کلاس و مدرسه است. ‏ در زمــینه بی نظــمی دانــش‌آمــوزان در کـلاس درس، معلمان بایــد به سه سوال پاسخ دهند: 1) علل و عوامل بی نظمی دانش آموزان کدام اند؟ 2 ) چگونه می‌توان از بروز و ظهور رفتار‌های نا مناسب دانش‌آموزانی که نظم و انضبــاط را به مخاطره می‌اندازند، پیشگیری کرد؟ 3 ) به هنگام بروز رفتار‌های نامطلوب دانش آموزان، چه باید کرد؟ ‏ برای پاسخ به این سوال‌ها باید زیر مجموعه‌ای از عوامل کشف شوند تا با ارائه‌ی راهکارهای کاربردی برای از بین بردن یا کاهش آن‌ها، تغییرات مناسب و مثبت در کیفیت نظم و انضباط مدرسه ایجاد شود.‏ ‏ علل و عوامل بی نظمی دانش‌آموزان را می‌توان به پنج دسته تقسیم کرد: الف ) علل مربوط به ویژگی‌های فردی دانش آموزان‏ ب ) عوامل مربوط به معلم‏ ج ) عوامل مربوط به فضای مدرسه، کلاس درس و کارکنان ستادی مدرسه‏ ‏ د) ویژگی‌های خانوادگی دانش آموزان‏ ‏ و ) عوامل اجتماعی نظم و انضباط تعاریف متعددی دارد. عده‌ای کنترل رفتار فراگیرندگان و تسلط بر عوامل رفتاری آنان را انضباط می‌نامند. برخی دیگر معتقدند نظم و انضباط شامل هر نوع سازماندهی در محیط مدرسه و کلاس است. به نحوی که سبب افزایش یاد گیری شود.‏ بی نظمی یا بی انضباطی را می‌توان این گونه نیز تعریف کرد: انجام دادن هر عمل یا رفتاری به وسیله دانش آموز که سازماندهی مدرسه و فعالیت‌های کلاس را مختل یا تهدید به اخلال می‌کند. بروز رفتارهایی از دانش آموزان که انضباط کلاس را مختل می‌کنند، تنها به معلم و کلاس درس مربوط نیست. بلکه همان طور که قبلا گفته شد علل دیگری نظیر عوامل آموزشگاهی‌، خانوادگی، اجتماعی و... وجود دارد که به طور مستقیم یا غیر مستقیم زمینه را برای بروز رفتار‌های مخرّب دانش‌آموزان فراهم می‌کنند. بنابراین برای برقراری انضباط در کلاس درس و اداره آن، معلمان باید قبل از برقراری نظم و انضباط اقدامات لازم را برای پیشگیری از رفتار‌های نامناسب دانش آموزان را به کار گیرند. زیرا پیشگیری مهم‌تر از درمان است. علل مربوط به دانش‌آموزان ‏ گاهی علل بی نظمی در کلاس ناشی از خود دانش‌آموز است. برخی از این علت‌ها عبارتند از: 1) ناراحتی‌های جسمی، روحی و روانی 2 ) نداشتن علاقه و انگیزه ‏ 3 ) سر در گم بودن و بی اعتنایی به انتظارات معلم و قوانین و مقررات مدرسه و کلاس درس‏ ‏ 4 ) نداشتن برنامه مشخص برای مطالعه‏ ‏ 5 ) کم خوابی و خستگی مفرط‏ ‏ 6 ) تغذیه نا مناسب‏ ‏ 7 ) استقلال طلبی و مقابله با اقتدار معلم علل مربوط به معلم گاهی نیز علت بی توجهی دانش آموز به کلاس و درس و مدرسه و میل وی به ایجاد بی نظمی در کلاس به معلم بازمی گردد. علت و عواملی که موجب بروز چنین مسأله‌ای می‌شوند، از این قرارند:‏ ‏1) فقدان آماد گی جسمی، روحی و روانی معلم‏ ‏ 2) نامناسب بودن وضعیت ظاهری معلم‏ ‏3) ناآگاهی از روش‌های جدید تدریس و استفاده مکرر از روش‌های سنتی 4) بی علاقه بودن به شغل معلمی 5) ناتوانی در برقراری ارتباط مطلوب با دانش آموزان 6)‌رعایت‌نکردن عدالت آمــــوزشی (تبعیض بیــن دانش‌آموزان)‏ ‏ 7) نامناسب و نارسا نا بودن صدای معلم ‏ 8) نداشتن طرح درس‏ ‏9) بی توجهی به نیازهای دانش‌آموزان‏ ‏10) فعال بودن معلم و منفعل بودن دانش آموزان‏ ‏ 11) استفاده نامناسب از تشویق و تنبیه ‏ 12) بی حـوصــلگی و نداشتن صــبر و بــردبــاری و سعه صدر‏ ‏13) بی نظمی معلم (نظیر دیر آمدن به کلاس و ترک زود هنگام آن و... )‏ ‏ 14) تسلط نداشتن به موضوع مورد یادگیری 15) نداشتن روحیه انتقادپذیری و خودداری از پاسخگویی به سوال‌های دانش آموزان‏ هماهنگی میان خانه و مدرسه از بین بردن یا کاهش عوامل بی نظمی، در درجه اول مستلزم همکاری و هماهنگی میان خانه و مدرسه است و روشن است که معلمان و اولیای مدرسه به تنهایی و بدون همکاری والدین کاری از پیش نخواهند برد. بنابراین در نظام آموزش و پرورش برای برقراری ارتباط میان خانه و مدرسه، نهاد مستقلی به نام انجمن اولیا و مربیان به وجود آمده است که این نهاد در هر مدرسه‌ای برای آگاهی والدین از مراحل رشد فرزندان خود در سنین متفاوت و آگاه کردن آنها از این مسائل فعالیت می‌کند. همچنین وظایفی برعهده والدین است که با انجام آنها بی‌نظمی دانش آموزان به تدریج کاهش می‌یابد و حتی به صفر می‌رسد. ‏ ‏*توجه والدین به وضعیت جسمی و روحی فرزندان‏ ‏*ایجاد شرایط، موقعیت و امکانات مورد نیاز برای پیشرفت تحصیلی فرزندان‏ ‏*تشویق مادی و معنوی و تقویت اعتماد به نفس آن‌ها *پذیرش وضعیت خاص فرزندان خود و مقایسه نکردن آن‌ها با افراد دیگر ‏*تبعیض قائل نشدن بین آنها *در نظر گرفتن اتاق مطالعه، وسایل مورد نیاز و رعایت سکوت هنگام مطالعه فرزندان *کمک به فرزندان در اجرای برنامه مطالعه‏ ‏*تشویق آن‌ها به ورزش و تفریحات سالم و تنظیم خواب و استراحت آنها‏ ‏*داشتن برنامه تغذیه مناسب‏ ‏*کمک به آنها در انتخاب دوستان مناسب ‏*آگاه کردن فرزندان از وظایف خود در مدرسه و خانه، رعایت حقوق معلمان و کمک به دوستان و همکلاسان *تشویق آنها به رعایت نظم و انضباط در مدرسه و کلاس درس‏  اطلاعات - ۲۰ فروردین   ۹۱