شاپور احسانی راد عضو هیات مدیره اتحادیه آزاد کارگران ایران و نماینده اخراجی کارگران پروفیل ساوه
کارگران در ایران اعتصاب خود را درحد یک شورش یا انقلاب کارگری تعریف می کنند. آیا آنها اغراق می کنند؟ آیا براستی این واقعه تا حد یک انقلاب در موقعیت کار و زندگی کارگران تاثیر گذار است؟ آیا این واقعه برای کارگرانی که بعد از سالها رنج شبانه روزی، مسخ کار می شوند و معیشت، زندگی و آینده شان، احساس و عشق و آزادی شان را کارفرما به گرو می گیرد تاثیر گذار نیست؟ من تاثیر این واقعه را زمانی که نماینده کارگران اعتصابی کارخانه پروفیل ساوه بودم از نزدیک دیدم. در زمان اعتصاب کارگران پروفیل ساوه وقتی که رستمی کارفرمای شرکت در طبقه دوم ساختمان محبوس بود و کارگران در زیر همان ساختمان و روی چمنها دراز کشیده بودند کارگری با صدای بلند به دوستش گفت آیا به خواب میدیدی روزی برسد در مقابل چشمان رستمی دراز بکشیم و کسی جرات نکند به ما حتی تو هم بگوید و ادامه داد من اگر یک روز زندگی کردم همین امروز بود. برای کارگران رستمی خدایی بود دست نیافتنی که حتی هنگام خواب در کنار همسرشان، کابوس نگهبانان رستمی آنها را رها نمی کرد و اکنون این خدا اسیر و دربند آنها شده بود و اینگونه است که می توانیم بگوییم اگر انقلاب کارگری می خواهد کل مناسبات موجود را زیر و رو می کند و بردگی مزدی را از بین ببرد تا انسان خود حاکم برسرنوشتش شود، در اعتصاب، کارگران می خواهند در چارچوب همین مناسبات موجود، اصلاحاتی برای بهبود شرایط معیشت شان ایجاد کنند و بخشی از مطالبات خود را که بدون آنها دیگر قادر به ادامه کار و زندگی نیستند بدست آورند. اگر نیک بنگریم هر دو مقوله ، شرایط و زمینه های مشترکی دارند. در حقیقت کارگران وقتی دست به اعتصاب می زنند که چاره شان ناچار شده باشد، کارد به استخوانشان رسیده باشد، خشم و انزجارشان ار وضعیت موجود، صبرو تحملشان را لبریز کرده باشد و از آنرو پیه اخراج و هر پیشامدی را به جان می خرند و در واقع دیگر محاسبه و سبک و سنگین کردن، منطق، تفکر و ترس جای خود را به عمل و حرکت جسورانه یی می دهد که نتیجه اش غیر قابل پیش بینی است و فقط میخواهند از وضع موجود و بن بست و درماندگی که در آن گرفتارند خلاص و رها شوند و در این زمان است که اختلافات خود را فراموش می کنند و تنفرشان از یکدیگربه تنفر از کارفرما و سرمایه دار تبدیل می شود و اینگونه است که می توان گفت اعتصاب و انقلاب از یک مکانیزم اجتماعی پیروی میکنند . اگر میدان انقلاب، اجتماع میلیونی خیابان است میدان اعتصاب محل کار است و کارخانه. هر اعتصاب میدان جنگی ما بین کارگر و سرمایه دار است و کارگران گرچه طرح، ایده و برنامه ایی برای پیروزی در اعتصاب دارند اما به واقع بخش اعظم تصمیم گیریها را باید در بحبوحه اعتصاب اتخاذ کنند. در ایران بیش از ده سال است که سنت اعتصاب و تجمع به امری رایج، عمومی و جا افتاده درجنبش کارگری تبدیل شده است اما در فقدان تشکلها ی رسمی و علنی کارگری در کارخانه ها، اکثر اعتصابات ناگهانی اتفاق می افتد. مطالبات انباشته و عمیق، نارضایتی شدید، فشار و سختی کار در نبود راهی برای بیان مشکلات، زمینه و شرایط را برای بروز هر لحظه اعتصاب مهیا نموده است. اولین اعتصابها در مراکز کارگری معمولا از واحد و قسمتی که کارکنان آن در سختی و فشار کاری بیشتر و حقوق و مزایای کمتری دریافت می کنند شروع می شود و به سرعت بسان جرقه ایی که در انبار کاه زده شود شعله ور می شود در این میان کسانی که نفوذ و اعتباری درمیان کارگران دارند و با جسارت و درک و آگاهی طبقاتی در مقابل کارفرما از مطالباتشان دفاع می کنند به جلوی صف رانده می شوند و سخنگو و نمایندگی کارگران را بعهده می گیرند. بدیهی است هر اعتصاب کارگری بستگی به موقعیت و توازن قوا بین کارگر وکارفرما از ویژگیهای خاصی برخوردار است و لاجرم نخواهیم توانست شرایط کلی حاکم بر آنرا فرموله و اولویت بندی کنیم اما می توان گفت نکات زیر بدون درنظر گرفتن شماره ها بر هر اعتصاب کارگری بویژه در اولین اعتصابها حائز اهمیت بسزایی می باشند:
1- تجربه به ما می گوید اعتراضی را شروع نکنیم مگر اینکه آن را پرقدرت شروع کنیم. اعتصاب با اعتراض و تجمع کارگران استارت زده می شود و ارکان و قدرت اعتصاب و ادامه آن تا نیل به هدف فقط با خرد و تصمیم گیری جمعی حاصل می شود گرفتن تصمیم درمجمع عمومی و مدیریت آن توسط نمایندگان و سخنگویان کارگری در اولین اعتصاب امری پیچیده وطا قت فرساست اما کارگران با تاکید و اصرار بر تصمیم در مجمع عمومی از عهده آن برخواهند آمد و این بعنی پر قدرت بودن اعتصاب.
2- شکست پدر و مادر ندارد، در اولین اعتصاب در هر کارخانه، کارگران باید هوشیار باشند که اعتصاب به شکست ختم نشود شرایط کلی و توازن قوا بین نیروهای خود و کارفرما را درنظر بگیرند و حتی اگر دیدند سنبه کارفرما پر زور است با گرفتن حداقل امتیاز، بصورت آبرومندانه ختم اعتصاب را اعلام کنند آنها در چنین شرایطی باید در نظر داشته باشند درصورت نگرفتن نتیجه کاملا دلخواه و با بدست آوردن حداقل امتیاز و با اتکا بر یک پیروزی هر چند کوچک، در قدمهای بعدی خواهند توانست اعتصاب نیرومندتری را شکل دهند و به نتیجه دلخواه تری دست یابند.
3- برای هر اعتصاب کارگری، تمرکز و در اولویت قراردادن خواسته اصلی و مشترک مهم می باشد که در بهترین حالت باید یک یا چند خواسته ی مشخص و معین، حق به جانب و طلبکارانه باشد که خواست اکثریت کارکنان را پوشش دهد تا ضمن ایجاد اتحاد قوی بین همه کارکنان، انگیزه لازم را برای ایستادگی تا انتهای کار و پیروزی را داشته باشند
1- در اولین اعتصاب، تعدادی از کارگران که سالها استثمار و تحقیر کارفرما را تحمل کرده اند در زمان اعتصاب در نتیجه اقتدار جمعی کارگران ، دچار سرگیجه اعمال قدرت می شوند و با پا فشاری روی مطالبه حداکثری و یا پیشنهادها و حرکات تندروانه، بهانه دست کارفرما می دهند، آنها را باید کنترل و مدیریت کرد و از توان آنها برای پیروزی در اعتصاب استفاده نمود
5- ضرورت خبر و اطلاع رسانی به افکار عمومی همراه با گزارش واقعی و تصویر از تجمع و اعتصاب به اندازه خود اعتصاب و شاید بیش از آن اهمیت دارد. بدون خبر رسانی مثل اینکه اصلا اعتصابی رخ نداده است . عکس و تصویر موجودیت اعتصاب را به اثبات می رساند و فشار زیادی به کارفرما وارد میکند تا به مطالبات کارگران پاسخ دهد و بدون خبر رسانی وعکس، سرکوب و پایمال کردن حقوق اعتصابیون امری است متداول که بارها شاهد آن بوده ایم از همین رو نیز می باشد که کارفرمایان و نیروی سرکوب از رسانه ایی کردن و گرفتن تصویر جلوگیری می کنند
این روزها تجمعات و اعتصابات کارگری بشدت گسترده شده است و توجه ویژه محافل کارگری را طلب می کند از این رو تجربیات نیروهای مجرب و متشکل طبقه کارگر می توانند نقشی مهم در این عرصه ایفا نمایند بویژه اینکه اگردوشادوش آنها باشیم. و اینک تجربیاتی که بصورت مختصردر زیر می آید:
کارگران پیمانکاری یکی از واحدهای بزرگ پتروشیمی ماهشهر برای مطالبات خود و رفع تبعیض، اعتصاب خود را در یک روزداغ تابستانی شروع کردند خیلی زود واحدهای دیگر نیز به پیشتیبانی از آنها به اعتصاب پیوستند و جمع آنها به هزاران نفر رسید مسئولین در اقدامی هماهنگ با کم محلی و نیامدن در میان کارگران سعی در دلسرد کردن آنها و شکست اعتصاب کردند اما با ایستادگی سرسختانه کارگران وخبررسانی گسترده، ناچار به مذاکره شدند. در مذاکرات مابین طرفین، سخنگویان و نمایندگان کارگران نتیجه را در مجمع عمومی مطرح میکردند و چنانچه مورد پذیرش کارگران قرار می گرفت تایید می شد. تصمیم گیری جمعی کارگران در مجمع عمومی به نقطه قوت اعتصاب تبدیل شد کارفرما و مسئولین نمی توانستند نمایندگان کارگری را نه تهدید کنند و نه تطمیع، و نتیجه درخشان شد و بخش اعظم مطالبات کارگران را مجبور شدند بپردازند
کارگران فولاد قروه زاگرس هشت ماه حقوق طلبکار بودند اعتراضات آنها در قروه و سنندج به حایی نرسید و آنها برای اجرای خواسته هایشان به تهران آمدند در مقابل بیت رهبری، مجلس و پس از آن در مقابل وزارت کار تجمع کردند مذاکرات مداوم کارگران با کارفرما و مقامات وزارت کار با کارشکنی و عدم تعهد طرف مقابل مواجه می شد و تجمع کنندگان خستگی ناپذیر در مقابل وزارت کار شعار بر ضد سرمایه داری سر میدادند روز دوم ساعت یک بعد ازظهر توافقنامه ایی بین طرفین امضاء شد تا ساعت 12 شب پول به حساب کارگران واریز شود و در اقدامی عجیب همگی را به نهار دعوت کردند و عجیب تر آنکه اتوبوس آوردند تا همه را به قروه برسانند اما جمع تصممیم گرفت تا پول نگرفتند نروند و ترفند کثیف شان روز بعد که به تعهدشان عمل نکردند مشخص شد کارگران روز سوم شعارهای تند و آتشینی سر دادند اما در این روز کارگران را با مذاکرات مداوم می پیچاندند، ساعت پنج عصر روز سوم در حالیکه شدت سرما استخوان می ترکاند و همگی بعد از سه روز خسته، درمانده و بی توشه بودند با شکست مذاکرات آب پاکی روی دست کارگران ریختند، تنها یک راه مانده بود باید به سیم آخر بزنند تصمیم گرفته شد با وجود سرما، شب در وزارت کار اطراق کنند و فردا با بستن خیابان، حرکتی عملی انجام دهند این تصمبم خیلی زود به گوش مسئولین وزارت کار رسید و در اقدامی نادر از همان وزارت کار تا ساعت 8 پول به حساب همه کارگران واریز شد
جمع کردن اعتصاب و یا به تعبیری خاتمه اعتصاب از شروع اعتصاب نیز مهمتر است در حقیقت در هر اعتصاب کارگری همه موارد، قوی شروع کردن، اتحاد و همبستگی و تصمیم گیری جمعی، به موقع جلو رفتن و به موقع عقب نشینی، بالا بردن روحیه و جلوگیری از تندروی، همه موارد کلی و جزیی دست به دست می دهند و اعتصاب را موفقیت آمیز می کند در تجمع کارگران پروفیل ساوه در مقابل فرمانداری اگر چه تصمیم جمعی براین بود که به دلیل دهن کجی کارفرما به مطالباتشان تا صبح در آنجا بمانند اما عقلای کارگری به خوبی می دانستند اگر نتوانند تا صبح همه را در آنجا نگه دارند اعتصاب به شکست می انجامد از همین رو در آخرین مذاکراتشان با مقامات ختم تجمع را اعلام و تداوم اعتصاب را به روز بعد در کارخانه موکول کردند این تصمیم گیری به موقع و ایستادگی پرشور تجمع کنندگان که قدرت خود را و ترس مقامات را به خوبی دیدند باعث شد روز بعد اعتصاب با قدرت و تعداد بیشتری در کارخانه پیش رود و نتبجه آن شد که کارگران به قدرتشان واقف شدند که هرموقع که بخواهند می توانند اعتصاب کنند و پیروز هم شوند. در انتها لازم است بادآور شوم عوامل کلی و جزیی زیادی در موفقیت یک اعتصاب دخیل هستند اما فاکتورهایی چون همبستگی و ایستادگی تا حصول نتیجه – تصمبم گیری جمعی و تاکید بر آن – اطلاع و خبر رسانی مداوم همراه با تصویر می توانند تا حدود زیادی موفقیت اعتصاب را تضمین نمایند.
برگرفته از وبسایت اتحادیه آزاد کارگران ایران
http://bield.info/
